Νέες μαύρες τρύπες στις ενισχύσεις καθώς σταματάει το μέτρημα ζώων και τα κοπάδια υπολογίζονται με βάση τα στοιχεία τιμολογίων.
Με βάση τη νέα ΚΥΑ ουσιαστικά η φυσική καταμέτρηση του αριθμού των ζώων από τις αρμόδιες αρχές ανεξήγητα καταργείται, με την κατανομή του βοσκότοπου να βασίζεται αποκλειστικά στα τιμολόγια.
Ωστόσο, η διαδικασία αυτή ανοίγει μία νέα κερκόπορτα για λαθροχειρίες, καθώς πλέον ένας επιτήδειος μπορεί να δηλώσει μεγαλύτερο ζωικό κεφάλαιο από τον πραγματικό και να προσκομήσει και εικονικά τιμολόγια που θα το αποδεικνύουν, ώστε να… δικαιωθεί κατά την ένσταση. Άλλωστε είναι γνωστό από τον περασμένο Αύγουστο ότι θα χρειαζόντουσαν τιμολόγια για την απόδειξη του ζωικού κεφαλαίου και ως γνωστόν όποιος ψάχνει-βρίσκει.
Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να έχει 200 ζώα και να δηλώσει τελικά ότι έχει 500 και μάλιστα να προσκομίσει και τα τιμολόγια από ζωοτροφές για παράδειγμα που θα υποστηρίζουν το αίτημά του. Η παραπάνω διαδικασία αφορά μόνο το έτος ενίσχυσης 2025, δηλαδή το ΟΣΔΕ που μας πέρασε, με την πολιτεία να σημειώνει ότι για το 2026 θα ισχύσει το σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής με στομαχικούς βόλους για την κατανομή των βοσκοτόπων.
Τα τιμολόγια έκοψαν ζώα, και μοίρασαν λιγότερο τόπο
Την οριζόντια µείωση κατανοµής βοσκότοπου για τους κτηνοτρόφους για το έτος ενίσχυσης 2025, εφόσον η επιλέξιµη έκταση εντός κάθε Νοµού δεν επαρκεί, έρχεται να «σφραγίσει» η ΚΥΑ για τις κτηνοτροφικές επιδοτήσεις της ΚΑΠ, που οδήγησε στο κόψιµο των επιλέξιµων εκτάσεων και ως εκ τούτου της βασικής ενίσχυσης και, οσονούπω, και της εξισωτικής.
Η σχετική υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 6327/Β’/2025) που δηµοσιεύτηκε στις 27 Νοεµβρίου, ουσιαστικά λέει το εξής: Κοιτάµε τιµολόγια, «τρέχουµε» αλγόριθµο, προσδιορίζουµε ζωικό κεφάλαιο (αδιάφορο τι δήλωσε ο κτηνοτρόφος), κατανέµουµε έκταση εντός Περιφερειακής Ενότητας ή υπό προϋποθέσεις σε γειτονική, και αν τελικά οι αιτήσεις ξεπερνάνε τον διαθέσιµο βοσκότοπο, τότε έρχεται οριζόντια περικοπή.
Από την οριζόντια περικοπή επηρεάστηκαν 13.421 κτηνοτρόφοι σύµφωνα µε τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ. Για αυτούς θα υπάρξει συµπληρωµατική καταβολή ενίσχυσης, «µε σκοπό την ισότιµη µεταχείριση των κτηνοτρόφων στο σύνολο της χώρας και τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισµού». Υπάρχουν και περιπτώσεις κτηνοτρόφων που τους έκοψαν βοσκότοπο επειδή ουσιαστικά ο «αλγόριθµος» προσδιόρισε το ζωικό κεφάλαιο µικρότερο από αυτόν που δήλωσαν. Για αυτές τις περιπτώσεις θα ανοίξουν ενστάσεις.
Για όσους αιτούνται Εθνικό Απόθεµα, η κατανοµή βοσκοτόπου θα γίνει µε βάση τον µέσο όρο ΜΜΖ/εκτάριο βοσκοτόπου στο σύνολο της χώρας (δεν προσδιορίζεται στην ΚΥΑ). Εκτιµάται πως από τα 14 εκατ. στρέµµατα µε δικαιώµατα, τελικώς πληρώθηκαν 10 εκατ. στρέµµατα στην προκαταβολή.
Όπως και να έχει είναι γεγονός η συγκεκριµένη ΚΥΑ αιφνιδίασε τους κτηνοτρόφους καθώς έπιασε το ΟΣ∆Ε 2025, ενώ όπως αναφέρει στις µεταβατικές διατάξεις, αφορά µόνο το έτος ενίσχυσης 2025. Μένει να φανεί τι θα ισχύσει για το 2026, αν και, αυτό που θα αλλάξει αναµένεται να είναι κυρίως ο τρόπος προσδιορισµού των ζώων (θα µπουν σε εφαρµογή οι βόλοι για την καταµέτρηση), και όχι της κατανοµής των βοσκοτόπων. Ο τρόπος κατανοµής θα αλλάξει µόνο µε την ολοκλήρωση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης.
Τα έξι βήματα που όρισαν τα βοσκοτόπια για τις ενισχύσεις κτηνοτρόφων
Με βάση τα τιµολόγια γάλακτος και κρέατος έγινε η καταγραφή του ζωικού κεφαλαίου στη χώρα, ενώ ύστερα µοιράστηκαν οι βοσκότοποι σε αναλογία 0,7 ΜΜΖ/εκτάριο και αυστηρά εντός της Περιφερειακής Ενότητας που βρίσκεται ο στάβλος, ή υπό προϋποθέσεις σε γειτονικούς. Η συγκεκριµένη κατανοµή άφησε αρκετούς παραπονούµενους που είδαν την κατανοµή να τους στερεί µεγάλο µέρος των επιλέξιµων βοσκότοπων που είχαν δηλώσει πέρσι. Είτε ο λόγος ήταν το λιγότερο ζωικό κεφάλαιο που προέκυψε από τον αλγόριθµο, είτε δεν έφτασε ο διαθέσιµος βοσκότοπος της Περιφερειακής Ενότητας για όλους. Για τη δεύτερη περίπτωση θα υπάρξει συµπλήρωµα επιδότησης, δεσµεύτηκε η πολιτεία. Ωστόσο η ΚΥΑ φαίνεται να απέδωσε τρόπον τινά δικαιοσύνη για την εξισωτική αποζηµίωση, ώστε να ενισχύονται πράγµατι όσοι έχουν την εκµετάλλευση στα ορεινά. Ακολουθούν αναλυτικά τα βήµατα που περιγράφει η ΚΥΑ για την κατανοµή βοσκοτόπων 2025:
Πρώτον: Επιλέξιµος κτηνοτρόφος ορίζεται όποιος κατέχει τουλάχιστον 3 ΜΜΖ. Αν µιλάµε για αιγοπρόβατα, τότε περίπου 20 ζώα.
∆εύτερον: Οι αρµόδιες αρχές εξετάζουν τιµολόγια πώλησης γάλακτος, κρέατος και αγοράς ζωοτροφών. Ο αριθµός των ζώων βάσει των στοιχείων παραδόσεων γάλακτος υπολογίζεται βάσει της αναλογίας ποσότητας γάλακτος- αριθµού επιλέξιµων προβατίνων ή/και αιγών, η οποία πρέπει να είναι εκατό προς ένα (100:1). Για τον προσδιορισµό του αριθµού των ζώων σε σχέση µε τα στοιχεία των σφαγών, ως βάση υπολογισµού λαµβάνεται το σύνολο της ποσότητας των σφαγίων πρόβειου ή και αίγειου κρέατος ανά κτηνοτρόφο όπως τηρούνται στο πληροφοριακό σύστηµα ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-∆ΗΜΗΤΡΑ. Από αυτές τις εξισώσεις προκύπτει το τελικό επιλέξιµο ζωικό κεφάλαιο. Αν ο κτηνοτρόφος έχει δηλώσει περισσότερα, τότε λαµβάνεται υπόψη µόνο ο αριθµός που προκύπτει από τον «αλγόριθµο». Αν έχει δηλώσει λιγότερα από όσα βγάζει η εξίσωση, τότε λαµβάνονται αυτά υπόψη και όχι ο «αλγόριθµος».
Τρίτον: Η απαίτηση σε κατανοµή παραγωγικού βοσκοτόπου ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται βάσει της ελάχιστης απαιτούµενης βοσκοφόρτωσης 0,7 ΜΜΖ/εκτάριο. Για παράδειγµα, ένας αιγοπροβατοτρόφος υπολογίζεται µε βάση τον παραπάνω «αλγόριθµο» πως διαθέτει 250 ζώα. Αυτά αναλογούν σε 37,5 ΜΜΖ. Άρα η απαίτηση κατανοµής υπολογίζεται στα 535 στρέµµατα παραγωγικού βοσκότοπου.
Τέταρτον: Γίνεται η κατανοµή. Η κατανοµή γίνεται ανάλογα µε τον χαρακτηρισµό της κοινότητας του κύριου στάβλου (ορεινή, ΠΦΠ, ειδικά µειονεκτήµατα, πεδινή). Πρώτα παίρνουν έκταση οι κάτοικοι της ίδιας κοινότητας. Αν περισσεύει, δίνεται στις όµορες κοινότητες. Αν πάλι περισσεύει, δίνεται σε άλλες κοινότητες του ίδιου ∆ήµου, µετά σε άλλους ∆ήµους της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας, και τελικά σε άλλες περιοχές του ίδιου νησιού (στα νησιά). Η κατανοµή γίνεται εντός της ίδιας Π.Ε. του στάβλου, και µόνο αν δεν υπάρχει διαθέσιµη έκταση σε αυτή, τότε κατανοµή σε όµορη ΠΕ, µε κριτήρια παραγωγικότητας.
Πέµπτον: Αν υπάρχει έλλειψη έκτασης στην Περιφερειακή Ενότητα εφαρµόζεται οριζόντια µείωση στον κατανεµηµένο βοσκότοπο.
Έκτον: Οι κτηνοτρόφοι στην Π.Ε. που εµφανίζει έλλειψη δύναται να λάβουν συµπληρωµατική οικονοµική ενίσχυση, µε βάση το ευµενέστερο (ιεραρχικά) παραδόσεις γάλακτος, παραδόσεις κρέατος, αγορά ζωοτροφών, µε στόχο την εξισορρόπηση των επιδοτήσεων.
Ακολουθούν αναλυτικά τα κρίσιµα σηµεία της Υπουργικής Απόφασης:
Άρθρο 3 Επιλεξιµότητα κτηνοτρόφων
1.Επιλέξιµος κτηνοτρόφος, εφεξής καλούµενος «κτηνοτρόφος» είναι κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που διαθέτει ενεργή κτηνοτροφική εκµετάλλευση, η οποία συνίσταται σε πραγµατική παραγωγική δραστηριότητα, ασκούµενη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ενίσχυσης και τεκµηριούµενη µέσω αντικειµενικών διοικητικών και οικονοµικών δεδοµένων, και ειδικότερα:
α) Κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που έχει µητρώο κτηνοτροφικής εκµετάλλευσης στο Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα Κτηνιατρικής (ΟΠΣΚ), εκτρέφει άνω των τριών (3) Μονάδων Μεγάλων Ζώων (ΜΜΖ) αιγών, προβάτων, βοοειδών κάθε είδους και φυλής ή εγχώριων χοίρων και υποβάλλει ή έχει υποβάλει στο παρελθόν ενιαία αίτηση ενίσχυσης,
β) κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που εκτρέφει ζώα, των οποίων η εκµετάλλευση εντάσσεται σε παρεµβάσεις του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας, όπου απαιτείται και ενισχύεται η χρήση βοσκοτόπου,
γ) ο κτηνοτρόφος που κατέχει ήδη δικαιώµατα βασικής ενίσχυσης περιφέρειας βοσκοτόπων (ΠΕ1) για την ενεργοποίηση των δικαιωµάτων βασικής εισοδηµατικής στήριξης για τη βιωσιµότητα, σύµφωνα µε την αναλογία και τις προϋποθέσεις της παρούσας,
δ) ο κτηνοτρόφος που αιτείται ενισχύσεις στο πλαίσιο της Παρέµβασης Π3-71-Ενισχύσεις σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από φυσικά ή άλλα ειδικά µειονεκτήµατα του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι επιλέξιµες εκτάσεις βοσκοτόπων κατανέµονται κατά προτεραιότητα στις αντίστοιχες περιοχές παρέµβασης που χαρακτηρίζονται από φυσικά ή άλλα ειδικά µειονεκτήµατα, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 4 της υπ’ αρ. 1067/2243916/01.08.2023 (Β’ 4883) απόφασης του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, όπως ισχύει, και έχουν καθοριστεί µε την Οδηγία του Συµβουλίου 81/645/ΕΟΚ της 20ής Ιουλίου 1981, στις οποίες ψηφιοποιείται η κύρια κτηνοτροφική εγκατάσταση/ή ο στάβλος µετακίνησης του κτηνοτρόφου, και απεικονίζονται στο Σύστηµα Αναγνώρισης Αγροτεµαχίων (ΣΑΑ).
2. Κτηνοτρόφος µε έναρξη της ζωικής εκµετάλλευσης έως την 31η Μαΐου του έτους ενίσχυσης απαιτείται να ασκεί γεωργική/παραγωγική δραστηριότητα καθ’ όλο το γεωργικό έτος.
3. Για τους κατόχους βοοειδών η παραγωγική δραστηριότητα τεκµηριώνεται βάσει των τηρούµενων δεδοµένων που καταγράφονται στο Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα Κτηνιατρικής (ΟΠΣΚ).
Άρθρο 4 Έλεγχος επιλεξιµότητας
1. Ο έλεγχος της παραγωγικής δραστηριότητας και η µεθοδολογία επαλήθευσης της επιλεξιµότητας του κτηνοτρόφου διενεργούνται από τον Οργανισµό Πληρωµών, κατ’ εφαρµογή των άρθρων 66 έως 70 του Κανονισµού (ΕΕ) 2021/2116, µέσω του Ολοκληρωµένου Συστήµατος ∆ιαχείρισης και Ελέγχου (IACS) και των µηχανισµών διασταυρωτικών ελέγχων (ΑMS), αλλά και µε κάθε πρόσφορο µέσο και µέθοδο. Η ειδικότερη µεθοδολογία, οι πηγές δεδοµένων, καθώς και τα τεχνικά όρια ή δείκτες που χρησιµοποιούνται για τον έλεγχο της επιλεξιµότητας, καθορίζονται σύµφωνα µε την εθνική νοµοθεσία, καθώς και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γενική ∆ιεύθυνση Γεωργίας – DG AGRI).
2. Για τους κτηνοτρόφους που διατηρούν κτηνοτροφική εκµετάλλευση αιγών ή και προβάτων ως παραγωγική δραστηριότητα των παρ. 1 και 2 του άρθρου 3 νοείται η διατήρηση και εκµετάλλευση ζωικού κεφαλαίου, µε σκοπό την παραγωγή και διάθεση (πώληση) ή ιδιοκατανάλωση προϊόντων ζωικής προέλευσης (ιδίως γάλα, κρέας, ζώντα ζώα), καθώς και η προµήθεια ή ιδιο-καλλιέργεια ζωοτροφών. Η ύπαρξη και η πραγµατική άσκηση της παραγωγικής δραστηριότητας, µε σκοπό τον προσδιορισµό του πραγµατικού ζωικού κεφαλαίου, τεκµηριώνεται µε κάθε πρόσφορο διοικητικό ή φορολογικό µέσο και διασταυρώνεται από τα διαθέσιµα ηλεκτρονικά δεδοµένα που τηρούνται σε δηµόσιες βάσεις, και ιδίως: α) από τις καταγραφές παραδόσεων γάλακτος, σφαγών στο πληροφοριακό σύστηµα ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-∆ΗΜΗΤΡΑ, β) από φορολογικά δεδοµένα που τηρούνται στη βάση myDATA της Ανεξάρτητης Αρχής ∆ηµοσίων Εσόδων (ΑΑ∆Ε), τα οποία αφορούν σε οικονοµικές συναλλαγές σχετικές µε την άσκηση της δραστηριότητας του κτηνοτρόφου και τους οικείους Κωδικούς Αριθµούς ∆ραστηριότητας (ΚΑ∆) και γ) από επίσηµα µητρώα της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης (π.χ. Μητρώο Εκµεταλλεύσεων), εφαρµοζόµενων συνδυαστικά ή και µεµονωµένα.
3. Στο πλαίσιο της παραπάνω διαδικασίας ελέγχου, συλλέγονται και αξιοποιούνται για κάθε αιγοπροβατοτρόφο, όλα τα διαθέσιµα διοικητικά δεδοµένα, τα οποία τεκµηριώνουν την πραγµατική παραγωγική δραστηριότητα και τις σχετικές µε αυτήν οικονοµικές συναλλαγές. Ειδικότερα, λαµβάνονται υπόψη συνδυαστικά ή και µεµονωµένα:
α) Τα στοιχεία της υποβληθείσας αίτησης ενίσχυσης, και ιδίως οι δηλούµενοι αριθµοί αιγών και προβάτων,
β) τα δεδοµένα τιµολόγησης και οι οικονοµικές συναλλαγές από το myData της ΑΑ∆Ε βάσει σχετικών Κωδικών Αριθµών ∆ραστηριότητας (ΚΑ∆),
γ) οι φορολογικές δηλώσεις του εντύπου Ε3 (Κατάσταση Οικονοµικών Στοιχείων από Επιχειρηµατική ∆ραστηριότητα),
δ) οι δηλώσεις παραγωγικής δραστηριότητας που τηρούνται στο πληροφοριακό σύστηµα ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-∆ΗΜΗΤΡΑ.
4. Για την τεκµηρίωση της πραγµατικής παραγωγικής δραστηριότητας και την αποτροπή δηµιουργίας τεχνητών προϋποθέσεων ενίσχυσης, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον Κανονισµό (ΕΕ) 2021/2116, εφαρµόζεται ειδική µεθοδολογία προσδιορισµού του ζωικού κεφαλαίου µέσω ιεραρχηµένης διαδικασίας αξιοποίησης των διαθέσιµων δεδοµένων γαλακτοπαραγωγής βάσει της µεθοδολογίας που προβλέπεται στην παρ. 4.3 και των διαθέσιµων δεδοµένων σφαγών βάσει της µεθοδολογίας της παρ. 4.4, ειδικότερα:
4.1. Ο αριθµός των ζώων, για κτηνοτρόφους που δραστηριοποιούνται στον γαλακτοκοµικό τοµέα και παραδίδουν γάλα σε µεταποιητικές επιχειρήσεις ή που τεκµαίρεται η παραγωγική δραστηριότητά τους µέσω σφαγών, προσδιορίζεται βάσει των δεδοµένων που τηρούνται στο πληροφοριακό σύστηµα ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-∆ΗΜΗΤΡΑ.
4.2. Στην περίπτωση που ο κτηνοτρόφος δραστηριοποιείται τόσο στον τοµέα παραγωγής γάλακτος όσο και στον τοµέα διάθεσης κρέατος, και ιδίως στον τοµέα των σφαγών, λαµβάνεται υπόψη ο µεγαλύτερος αριθµός των ζώων που προκύπτει από τη σύγκριση των ανωτέρω ποσοτήτων.
4.3. Ο αριθµός των ζώων βάσει των στοιχείων παραδόσεων γάλακτος υπολογίζεται βάσει της αναλογίας ποσότητας γάλακτος- αριθµού επιλέξιµων προβατίνων ή/και αιγών, η οποία πρέπει να είναι εκατό προς ένα (100:1), σύµφωνα µε την όµοια µεθοδολογία υπολογισµού που εφαρµόζεται για τις συνδεδεµένες ενισχύσεις γάλακτος και κρέατος του εγκεκριµένου ΣΣΚΑΠ.
4.4. Για τον προσδιορισµό του αριθµού των ζώων σε σχέση µε τα στοιχεία των σφαγών, ως βάση υπολογισµού λαµβάνεται το σύνολο της ποσότητας των σφαγίων πρόβειου ή και αίγειου κρέατος ανά κτηνοτρόφο όπως τηρούνται στο πληροφοριακό σύστηµα ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-∆ΗΜΗΤΡΑ.
[…] Ο τελικός αριθµός προσδιορισθέντων ζώων βάσει των οποίων πραγµατοποιείται η κατανοµή επιλέξιµης έκτασης βοσκότοπου προκύπτει από την µικρότερη τιµή µεταξύ του αριθµού των προσδιορισθέντων ζώων από τις περ. 4.3 ή και 4.4 της παρούσας παραγράφου και του αριθµού των δηλωθέντων ζώων στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του κτηνοτρόφου.
Άρθρο 5 Αναλογία κατανοµής βοσκοτόπων
1. Για τις ανάγκες εφαρµογής της παρούσας απόφασης, ως αναλογία κατανοµής βοσκοτόπων, άλλως πυκνότητα βόσκησης, ορίζεται ο αριθµός Μονάδων Μεγάλων Ζώων (ΜΜΖ) που µπορούν να βοσκήσουν σε ένα (1) εκτάριο (1 εκτάριο = 1 Ha = 10 στρέµµατα) βοσκότοπου, προκειµένου να γίνεται ορθολογική χρήση και αξιοποίηση της έκτασης, λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και του εκτρεφόµενου είδους ζώου, παρέχοντας όφελος στην ύπαιθρο και την παραγωγική διαδικασία.
2. Η αντιστοίχιση των µονάδων ζώων σε MMZ, ανάλογα µε το είδος και την ηλικία του ζώου, γίνεται […] µε τις ακόλουθες σχέσεις:
α) Ένα (1) πρόβατο ή αίγα ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου = 0,15 ΜΜΖ. β) Ένα (1) βοοειδές κάτω των 6 µηνών ανεξαρτήτως φύλου = 0,40 ΜΜΖ. γ) Ένα (1) βοοειδές από 6 έως 24 µηνών ανεξαρτήτως φύλου = 0,6 ΜMΖ. δ) Ένα (1) βοοειδές άνω των 24 µηνών ανεξαρτήτως φύλου = 1,0 ΜMΖ. ε) Μία (1) χοιροµητέρα = 0,5 ΜΜΖ. στ) Ένας (1) κάπρος = 0,3 ΜΜΖ.
Οι κατηγορίες ε) και στ) αφορούν σε ζώα εγχώριου χοίρου που είναι εγγεγραµµένα σε γενεαλογικά βιβλία που τηρούνται από τα Κέντρα Ζωικών Γενετικών Πόρων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων.
3. Η µέση αναλογία κατανοµής βοσκοτόπων της χώρας υπολογίζεται ως το πηλίκο, µε δύο δεκαδικά, των ΜΜΖ της χώρας προς την επιλέξιµη έκταση βοσκοτόπων της χώρας. Οι ΜΜΖ καθορίζονται βάσει των προσδιορισθέντων στοιχείων που έχουν καταγραφεί στο Ολοκληρωµένο Σύστηµα ∆ιαχείρισης και Ελέγχου του προηγούµενου έτους ενίσχυσης από αυτό της κατανοµής και προκύπτουν µετά τη διενέργεια των µηχανογραφικών διασταυρωτικών ελέγχων.
4. Η απαίτηση σε κατανοµή παραγωγικού βοσκοτόπου ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται βάσει της ελάχιστης απαιτούµενης βοσκοφόρτωσης 0,7 ΜΜΖ/ha. Συγκεκριµένα, στην περίπτωση που ο συντελεστής βοσκοφόρτωσης είναι µικρότερος από 0,7 ΜΜΖ/ha, τότε κατανέµεται αναλογικά ο αντίστοιχος βοσκότοπος, ώστε να τηρείται η ελάχιστη βοσκοφόρτωση του 0,7 ΜΜΖ/ha.
5. Οι κτηνοτρόφοι που υποβάλλουν πρώτη φορά Ενιαία Αίτησης Ενίσχυσης το έτος κατανοµής και είναι εν δυνάµει υποψήφιοι κατανοµής εθνικού αποθέµατος δικαιωµάτων, λαµβάνουν βοσκότοπο σύµφωνα µε τα αναφερόµενα στην παρ. 3 του παρόντος άρθρου.
Η παρούσα εφαρμόζεται σε αιτήσεις ενίσχυσης που έχουν υποβληθεί το έτος 2025 στο πλαίσιο του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027.
Άρθρο 6 Κριτήρια και κανόνες κατανοµής βοσκοτόπων
1. Κάθε κτηνοτρόφος έχει δικαίωµα στην κατανοµή και χρήση βοσκοτόπου, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις κατανοµής της παρούσας και υποβληθεί η ετήσια Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης. Σε κάθε περίπτωση ο επιλέξιµος βοσκότοπος που κατανέµεται, δηλώνεται στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του έτους κατανοµής.
2. Στους κτηνοτρόφους που πληρούν τις προϋποθέσεις κατανοµής της παρούσας, κατανέµεται κατά προτεραιότητα η απαραίτητη έκταση βοσκοτόπου για την ενεργοποίηση των δικαιωµάτων βοσκοτόπων (ΠΕ1) της Βασικής Εισοδηµατικής Στήριξης για τη Βιωσιµότητα.
3. Εκτάσεις που κατανέµονται για τη συµµετοχή σε παρεµβάσεις του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας, στις οποίες απαιτείται και ενισχύεται η χρήση βοσκοτόπου, και υπερβαίνουν την απαίτηση για την πλήρη ενεργοποίηση δικαιωµάτων Βασικής Εισοδηµατικής Στήριξης για τη Βιωσιµότητα, δεν δύναται να χρησιµοποιηθούν για επιπλέον ενεργοποίηση δικαιωµάτων Βασικής Εισοδηµατικής Στήριξης για τη Βιωσιµότητα.
4. Οι κτηνοτρόφοι λαµβάνουν έκταση από κατανοµή ανάλογα µε τον χαρακτηρισµό της κοινότητας της κύριας σταβλικής εγκατάστασης (ορεινή, µε φυσικούς περιορισµούς εκτός των ορεινών, µε ειδικά µειονεκτήµατα, πεδινή). Σε περίπτωση που ο κτηνοτρόφος έχει περισσότερες από µια κύριες σταβλικές εγκαταστάσεις µε χαρακτηρισµό διαφορετικό π.χ. ορεινή, µε φυσικούς περιορισµούς εκτός των ορεινών, µε ειδικά µειονεκτήµατα, πεδινή, λαµβάνει αναλογικά αντίστοιχο βοσκότοπο.
5. Προτεραιότητα χρήσης των βοσκοτόπων έχουν οι κτηνοτρόφοι, φυσικά ή νοµικά πρόσωπα καθώς και µέλη συνεταιρισµών που διατηρούν την έδρα της εκµετάλλευσής τους στην Τοπική ή στη ∆ηµοτική Κοινότητα, στην οποία βρίσκεται ο βοσκότοπος.
6. Σε περίπτωση ύπαρξης περίσσειας βοσκοτόπου σε Τοπική ή ∆ηµοτική Κοινότητα του οικείου ∆ήµου, το πλεόνασµα διατίθεται κατά προτεραιότητα, σε κτηνοτρόφους των όµορων Τοπικών ή ∆ηµοτικών Κοινοτήτων. Αν συνεχίζει να υπάρχει περίσσεια, το πλεονάζον τµήµα µπορεί να κατανεµηθεί και σε κτηνοτρόφους ή µέλη συνεταιρισµών άλλων περιοχών και άλλων ∆ήµων όµορων ή µη, εντός των ορίων της οικείας Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε.) ή του ίδιου νησιού αν πρόκειται για περιοχές της νησιωτικής Ελλάδας.
7. Ο βοσκότοπος κατανέµεται αποκλειστικά εντός της Π.Ε. της κάθε σταβλικής εγκατάστασης του κτηνοτρόφου και σε περίπτωση µη ύπαρξης διαθέσιµης έκτασης βοσκοτόπου στην Π.Ε., τότε σε όµορη Π.Ε. µε κριτήρια παραγωγικότητας, όπως η τελευταία περιγράφεται στο άρθρο 4 της παρούσας.
Προβλέπονται οι ακόλουθες εξαιρέσεις:
α) Στις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων η κατανοµή πραγµατοποιείται εντός των Περιφερειακών Ενοτήτων τους. Σε περίπτωση κατανοµής σε άλλο νησί εντός της ίδιας περιφερειακής ενότητας των Περιφερειών του προηγούµενου εδαφίου, ο κτηνοτρόφος πρέπει να διαθέτει αποδεικτικά/παραστατικά µετακίνησης των ζώων ή νόµιµη σταβλική εγκατάσταση,
β) για την ΠΕ Λευκάδας επιτρέπεται η κατανοµή και σε όµορη περιφερειακή ενότητα,
γ) στην Περιφέρεια Κρήτης η κατανοµή γίνεται σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες χωρίς το κριτήριο της οµορότητας. Συγκεκριµένα, η περίσσεια της έκτασης της κάθε Περιφερειακής Ενότητας κατανέµεται ισόποσα στις ελλειµµατικές Περιφερειακές Ενότητες, και
δ) για την Περιφέρεια Αττικής η κατανοµή θα γίνεται σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητές της χωρίς το κριτήριο της οµορότητας καθώς και στις όµορες περιφερειακές ενότητες των όµορων Περιφερειών.
Σε περίπτωση ανεπάρκειας βοσκοτόπου µε βάση τα αιτήµατα, πραγµατοποιείται οριζόντια µείωση σε όλους τους κτηνοτρόφους της Περιφερειακής Ενότητας που παραµένει ελλειµµατική, κατά το ποσοστό της υπέρβασης της αιτούµενης έκτασης σε σχέση µε τη διαθέσιµη επιλέξιµη.
8. Στις περιπτώσεις που, µετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανοµής βάσει των ανωτέρω κριτηρίων ελέγχου επιλεξιµότητας παραµένει υπόλοιπη διαθέσιµη έκταση επιλέξιµου βοσκοτόπου, αυτή δύναται να κατανέµεται αναλογικά µε τα κατεχόµενα δικαιώµατα περιφέρειας βοσκοτόπου, µόνο στους παραγωγικούς (επιλέξιµους) κτηνοτρόφους, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 της παρούσας. Η κατανοµή τεκµηριώνεται σε ειδικό πίνακα υπολοίπου που τηρεί ο Οργανισµός Πληρωµών.
9. Κατ’ εξαίρεση, σε µικρά νησιά όπου δεν υπάρχουν τυροκοµεία και σφαγεία, η κατανοµή γίνεται χωρίς τη χρήση κριτηρίων παραγωγικής δραστηριότητας µε βάση τον µικρότερο αριθµό ζώων µεταξύ των δηλωθέντων στην ενιαία αίτηση του παραγωγού και της απογραφής του ζωικού κεφαλαίου στο Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα Κτηνιατρικής (ΟΠΣΚ). Για την επαλήθευση του δηλωθέντος αριθµού ζώων ο έλεγχος λαµβάνει υπόψη του συνδυαστικά στοιχεία, ιδίως εισροών-εκροών ζωοτροφών και συµµετοχής σε παρεµβάσεις αγροτικής ανάπτυξης.
10. Στους νέους και νεοεισερχόµενους στη γεωργία κτηνοτρόφους γίνεται κατανοµή βοσκότοπου σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στην παρ. 3 του άρθρου 5 της παρούσας, προκειµένου να τους χορηγηθούν δικαιώµατα εθνικού αποθέµατος, δεδοµένου ότι δεν διαθέτουν στοιχεία παραδόσεων γάλακτος ή σφαγών, ωστόσο το εθνικό απόθεµα ειδικά για τους κατόχους εκµετάλλευσης αιγοπροβάτων οριστικοποιείται το επόµενο έτος µε βάση τα κριτήρια παραγωγικότητας του άρθρου 4 της παρούσας.
11. Η έκταση που κατανέµεται σε κάθε κτηνοτρόφο είναι συνεχόµενη και ενιαία, όπου αυτό είναι εφικτό, και πάντως ένα µέρος αυτής εντός της Τοπικής ή ∆ηµοτικής Κοινότητας ή του οικείου ∆ήµου που βρίσκεται η σταβλική εγκατάσταση, για τη βόσκηση των ζώων.
12. Στους µετακινούµενους κτηνοτρόφους κατανέµεται µέρος του απαιτούµενου βοσκοτόπου στην Τοπική ή ∆ηµοτική κοινότητα που δηλώνεται ο στάβλος µετακίνησης. Οι µετακινούµενοι κτηνοτρόφοι λαµβάνουν βοσκότοπο τόσο στην κύρια όσο και στη σταβλική εγκατάσταση µετακίνησης αντίστοιχα.
13. Σε περίπτωση που ένας κτηνοτρόφος δεν έχει κύριο στάβλο σε ορεινές, µε φυσικούς περιορισµούς εκτός ορεινών, µε ειδικά µειονεκτήµατα περιοχές, αλλά είναι µετακινούµενος σε αυτές τις περιοχές, λαµβάνει αντίστοιχο βοσκότοπο σύµφωνα µε την περιοχή µετακίνησης.
14. Κτηνοτρόφοι που έχουν χρησιµοποιήσει την ίδια βοσκοτοπική έκταση επί τρεις (3) τουλάχιστον διαδοχικές χρονιές δικαιούνται προτεραιότητας για την ίδια έκταση, εφόσον το δηλώσουν στην αίτησή τους.
15. Οι παραλίµνιοι ή παραποτάµιοι βοσκότοποι κατανέµονται κατά προτεραιότητα στους εκτροφείς βουβαλιών.
16. Στους κτηνοτρόφους που κατέχουν ή µισθώνουν βοσκήσιµες γαίες κατανέµονται επιλέξιµες εκτάσεις για το µέρος που υπολείπεται για την πλήρη ενεργοποίηση των δικαιωµάτων βασικής εισοδηµατικής στήριξης για τη βιωσιµότητα περιφέρειας βοσκοτόπου (ΠΕ1) και των αναγκών κάλυψης της έκτασης του Τεχνικού ∆ελτίου για τις παρεµβάσεις της Αγροτικής Ανάπτυξης και τις ανάγκες κάλυψης του ζωικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της Π3-71, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στην παρούσα.
17. Στους κτηνοτρόφους που αποκαταστάθηκαν κτηνοτροφικά σε ακίνητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων έχοντας δικαίωµα χρήσης των ακινήτων αυτών για βόσκηση των ποιµνίων τους, σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 24 του ν. 4061/2012 (Α’ 66) και στους νόµιµους κληρονόµους αυτών, που διατηρούν το ποίµνιο και δεν µεταβάλλουν τη χρήση των εν λόγω ακινήτων, κατανέµεται έκταση επιλέξιµου βοσκοτόπου, µόνο για το µέρος του ζωικού κεφαλαίου που δεν καλύπτεται από την παραπάνω έκταση, λαµβάνοντας υπόψη τις κατεχόµενες ΜΜΖ,σύµφωνα µε τα προαναφερόµενα κριτήρια.
18. Στους κτηνοτρόφους στους οποίους έχουν παραχωρηθεί ακίνητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων για βόσκηση, σύµφωνα µε τα άρθρα 4 και 7 του ν. 4061/2012, κατανέµεται έκταση επιλέξιµου βοσκοτόπου, µόνο για το µέρος του ζωικού κεφαλαίου που δεν καλύπτεται από την παραπάνω έκταση, λαµβάνοντας υπόψη τις κατεχόµενες ΜΜΖ, σύµφωνα µε τα προαναφερόµενα κριτήρια.
19. Για τις περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων που επηρεάζουν το ζωικό κεφάλαιο, δύναται να πραγµατοποιείται συµπληρωµατική ή διορθωτική κατανοµή για τις ανάγκες κάλυψης της έκτασης του Τεχνικού ∆ελτίου των παρεµβάσεων της Αγροτικής Ανάπτυξης, και ιδίως για την αντιστοίχιση ζωικού κεφαλαίου και βοσκήσιµης έκτασης στο πλαίσιο της παρέµβασης Π3-71 (Αντιστάθµιση Μειονεκτηµάτων στις Ορεινές και Μειονεκτικές Περιοχές), σύµφωνα µε το ζωικό κεφάλαιο που έχει εγκριθεί µετά τον έλεγχο του Οργανισµού Πληρωµών. Ο Οργανισµός Πληρωµών δύναται να προβαίνει στην ανωτέρω κατανοµή εντός του ίδιου έτους ενίσχυσης, κατόπιν αιτιολογηµένης πράξης, σύµφωνα µε την περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 3 και τα άρθρα 66 έως 70 του Κανονισµού (ΕΕ) 2021/2116, καθώς και την παρ. 3 του άρθρου 2 του Εκτελεστικού Κανονισµού (ΕΕ) 2022/1173. Η κατανοµή αυτή διενεργείται εντός των ορίων της διαθέσιµης επιλέξιµης έκτασης και των εγκεκριµένων πιστώσεων, χωρίς να µεταβάλλεται ο ετήσιος φυσικός ή οικονοµικός προϋπολογισµός των παρεµβάσεων. Η τεκµηρίωση της ανωτέρας βίας ή των εξαιρετικών περιστάσεων, η διαδικασία υποβολής αιτήµατος, τα απαιτούµενα δικαιολογητικά και οι λεπτοµέρειες εφαρµογής της παρούσας παραγράφου, καθορίζονται µε εγκύκλιο του Οργανισµού Πληρωµών. Ως περιπτώσεις ανωτέρας βίας, ενδεικτικά, νοούνται όσες αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του Κανονισµού (ΕΕ) 2021/2116 και ιδίως: η απώλεια ή µαζική θανάτωση ζωικού κεφαλαίου λόγω επιζωοτιών, η φυσική καταστροφή ή θεοµηνία που πλήττει βαριά την εκµετάλλευση, η δέσµευση (απαλλοτρίωση) βοσκοτόπου για λόγους δηµοσίου συµφέροντος ή περιβαλλοντικής προστασίας, που αποφασίζεται εκτάκτως από δηµόσια αρχή, καθώς και κάθε άλλη απρόβλεπτη και αναπότρεπτη περίσταση που καθιστά αδύνατη την οµαλή εκτέλεση της βόσκησης ή τη διατήρηση της κτηνοτροφικής εκµετάλλευσης. Η διαδικασία εφαρµόζεται χωρίς επιβολή διοικητικών κυρώσεων, υπό την προϋπόθεση ότι ο δικαιούχος έχει ενηµερώσει εµπρόθεσµα τον Οργανισµό Πληρωµών.
20. Σε περίπτωση που, µετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανοµής των βοσκοτόπων που διενεργείται σύµφωνα µε την παρούσα, δεν προκύπτει επάρκεια βοσκοτόπων προς διάθεση για το σύνολο των επιλέξιµων κτηνοτρόφων σε µια περιφερειακή ενότητα, πραγµατοποιείται συµπληρωµατική καταβολή στη συγκεκριµένη Περιφεριακή Ενότητα, λαµβάνοντας υπόψη το ευµενέστερο από τα τρία (3) παρακάτω στοιχεία: παραδόσεις γάλακτος, παραδόσεις κρέατος ή αγορά ζωοτροφών, όπως αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της πληροφοριακής βάσης του ΕΛΓΟ ∆ΗΜΗΤΡΑ «ΑΡΤΕΜΙΣ» ή από στοιχεία οικονοµικών συναλλαγών από το myDATA, µε σκοπό την ισότιµη µεταχείριση των κτηνοτρόφων στο σύνολο της χώρας και τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισµού µε βάση τα παραπάνω τεκµήρια παραγωγής γάλακτος ή κρέατος ή αγοράς ζωοτροφών.
Σχετικό άρθρο κριτικής για τη νέα ΚΥΑ από τον πρόεδρο ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας, Αθανάσιο Σαρόπουλο έχει ως ακολούθως:
Διυλίζοντας τον κώνωπα (πραγματικοί / ειλικρινείς αιγοπροβατρόφοι) και καταπίνοντας την κάμηλο (ανύπαρκτοι / αναληθείς αιγοπροβατοτρόφοι)
Η νέα τροποποιητική ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) για την «εικονική» κατανομή των βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους της χώρας (τεχνική λύση) για το έτος 2025 άργησε πολύ, αλλά «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν», καθώς παρά τις υποσχέσεις ότι θα διορθώσει τα κακώς κείμενα, στην πραγματικότητα θα κατανείμει δημόσιους βοσκοτόπους στα περισσότερα από τα ανύπαρκτα αιγοπρόβατα που έχουν δηλωθεί στην Κρήτη από πραγματικούς ή ανύπαρκτους κτηνοτρόφους και μάλιστα μπορεί να τους κατανείμει και βοσκοτόπια εκτός Κρήτης!!! Η υπογραφή και δημοσιοποίηση αυτής της ΚΥΑ αποδεικνύει ότι κάποιοι στην Κυβέρνηση είναι κυριολεκτικά αμετανόητοι…
Το πρόβλημα με τη διασπάθιση των ευρωπαϊκών οικονομικών ενισχύσεων των βοσκοτόπων και με τις αναληθείς δηλώσεις αιγοπροβάτων στην Κρήτη, το γνώριζαν στην Κυβέρνηση πολύ πριν το δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας της 20ης Μαΐου 2025, αλλά έστω και τότε, εάν είχαν την θέληση, θα μπορούσαν να προσλάβουν άμεσα 200 γεωτεχνικούς με εξάμηνη σύμβαση ορισμένου χρόνου και θα είχαν μέχρι σήμερα καταμετρήσει το σύνολο των αιγοπροβάτων της Κρήτης, καθώς εκεί εντοπίζεται το πρόβλημα, όπως έχει ήδη αποδειχθεί στην από 15-10-2025 ανοιχτή μου επιστολή προς τον Πρωθυπουργό. Επίσης, το πρόβλημα αυτό δεν θα είχε καν δημιουργηθεί εάν το 2019, όταν όλα ήταν έτοιμα, και νομοθετικά και χρηματοδοτικά, δημοπρατούνταν κεντρικά από την Κυβέρνηση η εκπόνηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης ώστε να λυθεί οριστικά το ζήτημα των βοσκοτόπων με την πραγματική επταετή μίσθωση των βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους και να σταματήσει η Ελληνική πρωτοτυπία της εικονικής κατανομής τους. Τίποτε, όμως από αυτά δεν έπραξε η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη γιατί «όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει»… Τέλος, η χρησιμοποίηση της σύγκρισης της παραγωγικότητας σε γάλα των αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας στην ανοιχτή μου επιστολή προς τον Πρωθυπουργό ήταν αποτελεσματική για να αποδείξει τις αναληθείς δηλώσεις αιγοπροβάτων στην Κρήτη συνολικά και σε τοπικό γεωγραφικό επίπεδο, ενώ δεν είναι κατάλληλη για τον ακριβή καθορισμό αιγοπροβάτων σε μία μόνο κτηνοτροφική εκμετάλλευση.
Ας δούμε, όμως, τα σημαντικότερα από τα προβληματικά σημεία της νέας ΚΥΑ:
Στο άρθρο 4, παρ. 2 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) αναφέρεται η προμήθεια ή ιδιο-καλλιέργεια ζωοτροφών ως παραγωγική δραστηριότητα μιας αιγοπροβατοτροφικής εκμετάλλευσης, ενώ στην πραγματικότητα οι ζωοτροφές αποτελούν εισροές της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης και όχι παραγωγικές εκροές, συνεπώς η αγορά ή η καλλιέργεια ζωοτροφών δεν αποδεικνύει ότι υπάρχει μία ενεργή αιγοπροβατοτροφική εκμετάλλευση που παράγει προϊόντα. Αυτή η σκόπιμη παρερμηνεία χρησιμοποιείται αργότερα σε ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία της ΚΥΑ στο άρθρο 6, παρ. 20.
Στο άρθρο 4, παρ. 2 και 3 της ανωτέρω ΚΥΑ με τη φράση «ή και μεμονωμένα» δίνεται η δυνατότητα να τεκμηριώνεται η πραγματική παραγωγική δραστηριότητα της εκμετάλλευσης μόνο με τον αριθμό των δηλουμένων αιγοπροβάτων στο Μητρώο της Εκμετάλλευσης, όπως γίνονταν μέχρι τώρα…
Στο άρθρο 4, παρ. 4 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) «διυλίζεται ο κώνωπας», δηλαδή οι πραγματικοί / ειλικρινείς αιγοπροβατοτρόφοι. Σύμφωνα με την ΚΥΑ 838/51008/2019 (ΦΕΚ Β’ 964) «Μέτρα ελέγχου της αγοράς του γάλακτος» όλοι οι παραγωγοί πρόβειου και γίδινου γάλακτος υποχρεούνται να λάβουν ηλεκτρονικό κωδικό έγκρισης από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και να υποβάλλουν στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ τριμηνιαίες δηλώσεις παραδόσεων γάλακτος, ακόμη και εάν μεταποιούν οι ίδιοι το σύνολο ή/και μέρος του γάλακτος της κτηνοτροφικής τους εκμετάλλευσης και από αυτές τις δηλώσεις παράδοσης γάλακτος τους υπολογίζεται και η συνδεδεμένη ενίσχυση στον τομέα πρόβειου και αίγειου κρέατος (δηλαδή πέραν του ότι οι δηλώσεις τους ελέγχονται, τους συμφέρει και να δηλώσουν την παραγωγή του γάλακτος για να επιδοτηθούν). Επίσης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 1384/41923/2018 (ΦΕΚ Β΄ 1127) στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ καταγράφονται μετά από 5 ημερολογιακές ημέρες τα στοιχεία του βιβλίου σφαγών των Σφαγείων της χώρας. Από την εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, σύμφωνα με τη νέα ΚΥΑ αντλούνται τα στοιχεία των κτηνοτρόφων και με αυστηρά και ακριβή κριτήρια τεκμαίρεται ο αριθμός των αιγοπροβάτων στα οποία θα κατανεμηθούν οι βοσκότοποι. Μάλιστα, δεν υπάρχει πρόνοια για τη διατήρηση ενός ποσοστού αμνοεριφίων για την ηλικιακή ανανέωση των υπέργηρων ζώων ή για μία πιθανή αύξηση του κοπαδιού. Επίσης, εάν κάποιες εκμεταλλεύσεις είχαν για διάφορους λόγους (ασθένειες, έλλειψη εργατικών χεριών, κόστος ζωοτροφών κ.α.) μια κακή παραγωγική χρονιά, είτε σε γάλα, είτε σε σφάγια, θα υποστούν αδικαιολόγητα μία τεκμαρτή μείωση του επιλέξιμου ζωικού κεφαλαίου και των κατανεμηθέντων βοσκοτόπων. Από την άλλη μεριά, μία δυναμική γαλακτοπαραγωγική μονάδα με μέση απόδοση γάλακτος άνω των 100 κιλών ανά θηλυκό το έτος μπορεί να τεκμαίρει περισσότερα ζώα από όσα διαθέτει πραγματικά και αυτά να υπολογισθούν στην κατανομή βοσκοτόπων εάν έχει κάνει και αντίστοιχα αναληθή δήλωση στο Μητρώο της Εκμετάλλευσης στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής του Υπ.Α.Α.Τ. (Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων).
Στο άρθρο 4, παρ. 5 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) «καταπίνεται η κάμηλος», δηλαδή οι ανύπαρκτοι / αναληθείς αιγοπροβατοτρόφοι, καθώς δίνεται ο υπολογισμός των αιγοπροβάτων «για τους κτηνοτρόφους που δεν δραστηριοποιούνται στους τομείς γάλακτος ή σφαγής»!!! Για να γίνει αντιληπτό ότι με τις πρωτόγνωρες και πονηρές ρυθμίσεις αυτής της παραγράφου θα κατανεμηθούν δημόσιοι βοσκότοποι στα ανύπαρκτα / αναληθή αιγοπρόβατα της Κρήτης ή και όπου αλλού, επισημαίνεται ότι:
Στην Ελλάδα οι κύριες παραγωγικές κατευθύνσεις της αιγοπροβατοτροφίας είναι το γάλα και το κρέας, πάρα πολύ σπάνια (σε επίπεδο μίας ή ελάχιστων μονάδων ανά Περιφερειακή Ενότητα) υπάρχει η αναπαραγωγή βελτιωμένων ζώων για πώληση, ενώ το μαλλί είναι συμπληρωματική παραγωγή πολύ μικρής αξίας που κάποιες φορές πετιέται.
Στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής του Υπ.Α.Α.Τ. (Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων) δίνεται η δυνατότητα της δήλωσης μιας αιγοπροβατοτροφικής εκμετάλλευσης ως κατεύθυνσης γαλακτοπαραγωγικής ή κρεοπαραγωγικής ή μικτής ή αναπαραγωγικής ή ειδικού σκοπού. Σύμφωνα με τα στατιστικά που δίνει το Ο.Π.Σ.Κ. στη συντριπτική πλειοψηφία των Περιφερειακών Ενοτήτων (και σε όλη την Κρήτη) το 97 % περίπου των εκμεταλλεύσεων έχει δηλωθεί ως μικτής κατεύθυνσης (και συνεπώς θα έπρεπε να υπάγεται στις ρυθμίσεις της προηγούμενης παραγράφου 4 του άρθρου 4 της εν λόγω ΚΥΑ), στους νομούς Λάρισας, Λέσβου και Θεσσαλονίκης υπάρχει και σημαντικό ποσοστό αποκλειστικής γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης, σε ελάχιστες Π.Ε. υπάρχουν μία ή λίγες μονάδες αναπαραγωγικής κατεύθυνσης και εκλείπουν οι μονάδες ειδικού σκοπού.
Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι οι αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις που υπάγονται στην κατηγορία του άρθρου 4, παρ. 5 της ΚΥΑ είναι τόσο λίγες που θα έπρεπε να διενεργηθεί επιτόπιος έλεγχος για την καταμέτρηση του ζωικού τους κεφαλαίου. Παρά ταύτα υπάρχει ένα αριθμός, συνήθως μικρών εκμεταλλεύσεων (πιθανώς κάτω και των 3 Μονάδων Μεγάλων Ζώων που είναι το όριο για την κατανομή των βοσκοτόπων) που είναι δηλωμένες ως μικτής κατεύθυνσης, αλλά δεν έχουν δηλώσεις στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Σε αυτό το σημείο, όμως υπάρχει μια μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας. Στον συνημμένο σχετικό πίνακα καταγράφεται ότι στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ήταν ενεργές στο Ο.Π.Σ.Κ. του Υπ.Α.Α.Τ. την 1/1/2025 5.519 εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων εκ των οποίων καταγράφηκαν στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για παραγωγή γάλακτος κατά το ημερολογιακό έτος 2024 οι 4.337, δηλαδή ποσοστό 79 %. Αντίστοιχα, στην Περιφέρεια Κρήτης, ήταν ενεργές στο Ο.Π.Σ.Κ. του Υπ.Α.Α.Τ. την 1/1/2025 28.032 εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων εκ των οποίων καταγράφηκαν στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για παραγωγή γάλακτος κατά το ημερολογιακό έτος 2024 οι 10.930, δηλαδή ποσοστό μόλις 39 %, το οποίο μάλιστα πέφτει στο πρωτοφανές 21 % για την Π.Ε. Χανίων.
Συνεπώς, αυτή η 5η παράγραφος του άρθρου 4 της ΚΥΑ δημιουργήθηκε για την πλειοψηφία των κτηνοτροφικών μονάδων της Κρήτης, οι περισσότερες, όμως, μονάδες αυτής της κατηγορίας (χωρίς δήλωση παραγωγικών στοιχείων) είναι πιθανώς ανύπαρκτες ή με αναληθή αριθμό ζωικού κεφαλαίου (υπενθυμίζω ότι οι 14.592 αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην Κρήτη την 1/1/2018 έγιναν 28.032 την 1/1/2025).
Η μέθοδος τεκμαρτού υπολογισμού του ζωικού κεφαλαίου αυτής της κατηγορίας των εκμεταλλεύσεων είναι πρωτοφανής, αγνώστου και αμφιβόλου προέλευσης, ανακριβής, αναξιόπιστη, αντιγεωτεχνική και απαράδεκτη για τους παρακάτω λόγους:
Συγκρίνει το δηλωθέν εισόδημα του εντύπου Ε1 προς την αξία των δικαιωμάτων βασικής εισοδηματικής στήριξης περιφέρειας βοσκοτόπων μεταξύ του κάθε κτηνοτρόφου και του συνόλου της Περιφερειακής Ενότητας. Στο εισόδημα, όμως του εντύπου Ε1 υπολογίζονται και άλλες πιθανές αγροτικές και μη δραστηριότητες, όπως ακριβώς καταγράφονται ως ΚΑΔ στο παράρτημα της ΚΥΑ (πχ. καλλιέργεια σιτηρών, ελιάς, φρούτων, λαχανικών, μελιού, αυγών, χονδρικό και λιανικό εμπόριο μεταποιημένων προϊόντων κλπ) και μπορεί να υπολογίζεται πέραν της βασικής ενίσχυσης και μέρος των συνδεδεμένων ενισχύσεων ή των οικολογικών σχημάτων, οικονομικές ενισχύσεις προηγουμένων ετών κλπ. Αυτή η απαράδεκτη και σκόπιμη γενικοποίηση της πηγής του εισοδήματος είναι αναμενόμενη καθώς οι συγκεκριμένοι αιγοπροβατοτρόφοι εάν δεν παράγουν αιγοπρόβειο γάλα ή κρέας δεν θα έχουν δηλωμένο κάποιο άλλο τιμολόγιο παραγωγής εκτός από τους ελάχιστους της αναπαραγωγικής κατεύθυνσης.
Χρησιμοποιείται χωρίς εμφανή λόγο ένα σύνθετο κλάσμα που αντιστρέφει τις έννοιες της σύγκρισης μεταξύ του εισοδήματος του Ε1 και της αξίας των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με το μαθηματικό τύπο, εάν έχει ένας κτηνοτρόφος μεγαλύτερη αναλογία εισοδήματος Ε1 από την αξία των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων του σε σχέση με την αντίστοιχη αναλογία του συνόλου της Περιφερειακής Ενότητας, π.χ. λόγω του ότι έχει επιπλέον έναν ελαιώνα ή άλλες δραστηριότητες, η νέα ΚΥΑ δέχεται ως αληθές το δηλωμένο ζωικό του κεφάλαιο και ας μην παράγει τίποτα στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας!!!
Αλλά και στην αντίθετη περίπτωση δεν αποκλείεται από το σύστημα ο κτηνοτρόφος, απλώς μειώνονται τα δηλωμένα (πιθανώς ανύπαρκτα ζώα του) κατά το λόγο της αναλογίας μεταξύ του κτηνοτρόφου και της Περιφερειακής Ενότητας!!!
Και όλες οι συγκρίσεις γίνονται σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας για να μη διαταραχθούν οι ισορροπίες μέσα στο Ρέθυμνο ή στο Ηράκλειο ή στα Χανιά…
Ο μόνος τρόπος για να μην υπολογιστούν αιγοπρόβατα για κατανομή βοσκοτόπων στην νέα ΚΥΑ είναι να μην δηλώσει κάποιος ούτε καν την εισπραχθείσα βασική ενίσχυση ή άλλο αγροτικό εισόδημα, αλλά πάλι ο μαθηματικός τύπος δεν είναι κατάλληλος γιατί δεν υπάρχει κλάσμα με παρονομαστή το μηδέν…
Συμπερασματικά, με την 5η παράγραφο του 4ου άρθρου της ΚΥΑ διαιωνίζεται εν πολλοίς η κατανομή των δημόσιων βοσκοτόπων σε πιθανώς ανύπαρκτα ζώα ή κοπάδια (όπως κατέγραφε το δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας της 20ης Μαΐου 2025), ιδίως στην Κρήτη και διαψεύδονται οι καλές προθέσεις των δελτίων τύπου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων…
Στο άρθρο 5 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) καταργούνται πλέον οι εννιά Χωρικές Ενότητες. Στην 3η παράγραφο του άρθρου 5, όμως, η μέση αναλογία κατανομής βοσκοτόπων της χώρας υπολογίζεται με βάση τα δηλωμένα ζώα στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του προηγούμενου έτους (2024) και συνεπώς, υπεισέρχεται στον υπολογισμό και το τεράστιο αναληθές ζωικό κεφάλαιο αιγοπροβάτων της Κρήτης αυξάνοντας τεχνητά την πυκνότητα βόσκησης και μειώνοντας την αναλογούσα έκταση κατανεμηθέντος βοσκότοπου ανά προσδιορισθείσα Μονάδα Μεγάλου Ζώου, ακόμη και σε όσους κτηνοτρόφους θα λάβουν για πρώτη φορά το 2025 βοσκοτοπικά δικαιώματα από το Εθνικό Απόθεμα.
Στο άρθρο 6 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) καθορίζεται το κριτήριο της ομορότητας για τις Περιφερειακές Ενότητες, ενώ για την Κρήτη το όριο καθορίζεται στο σύνολο του νησιού. Τίθενται με ασάφεια και κριτήρια παραγωγικότητας για την κατανομή βοσκοτόπων εκτός της Περιφερειακής Ενότητας στην οποία βρίσκεται η σταβλική εγκατάσταση. Υπάρχει, όμως, η παράγραφος 20 του άρθρου 6 της νέας ΚΥΑ, η οποία ανοίγει την κερκόπορτα, για να δοθούν βοσκότοποι σε όλη την Ελλάδα ανεξαρτήτως κριτηρίων ομορότητας, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την παράγραφο 8 και τον ειδικό πίνακα υπολοίπου στις Π.Ε. που έχουν διαθέσιμους επιλέξιμους βοσκότοπους. Επί λέξει το κείμενο της 20ης παραγράφου: «Σε περίπτωση που, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανομής των βοσκοτόπων που διενεργείται σύμφωνα με την παρούσα, δεν προκύπτει επάρκεια βοσκοτόπων προς διάθεση για το σύνολο των επιλέξιμων κτηνοτρόφων σε μια περιφερειακή ενότητα, πραγματοποιείται συμπληρωματική καταβολή στη συγκεκριμένη Περιφεριακή Ενότητα, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο από τα τρία (3) παρακάτω στοιχεία: παραδόσεις γάλακτος, παραδόσεις κρέατος ή αγορά ζωοτροφών, όπως αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της πληροφοριακής βάσης του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ «ΑΡΤΕΜΙΣ» ή από στοιχεία οικονομικών συναλλαγών από το myDATA, με σκοπό την ισότιμη μεταχείριση των κτηνοτρόφων στο σύνολο της χώρας και τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού με βάση τα παραπάνω τεκμήρια παραγωγής γάλακτος ή κρέατος ή αγοράς ζωοτροφών.». Με λίγα λόγια, ένας ανύπαρκτος κτηνοτρόφος με ψευδή δήλωση ζωικού κεφαλαίου από την Κρήτη, εφόσον δηλώνει στο Ε1 τη βασική του ενίσχυση ή και κάποια άλλη αγροτική δραστηριότητα και αγοράσει και καλαμπόκι ως ζωοτροφή, θα μπορεί να δεσμεύσει βοσκοτόπια σε οποιαδήποτε Περιφερειακή Ενότητα της Ηπειρωτικής Ελλάδας, στο πνεύμα της δήθεν ισότιμης μεταχείρισης, και να συνεχίσει να επιδοτείται, ενώ κανονικά έπρεπε να ελεγχθεί το δήθεν ζωικό του κεφάλαιο, να επιστρέψει τα χρήματα που πήρε και να δικαστεί για τις ψευδείς δηλώσεις και για την παράνομη είσπραξη δημόσιου χρήματος…
Η χρήση της οικονομικής ενίσχυσης του βοσκότοπου σε καλή γεωργική κατάσταση (μη παραγωγικού) σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου οι ιδιωτικοί βοσκότοποι είναι περίπου μόλις το 10 % της συνολικής έκτασης των βοσκοτόπων έπρεπε ήδη να έχει καταργηθεί, καθώς αποδείχθηκε, τόσο από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, όσο και από τις Ελληνικές Αρχές, ότι υπήρξε εκτεταμένη κατάχρηση της δυνατότητας αυτής με επίκληση πλαστογραφημένων παραστατικών κατοχής σε δημόσια αδήλωτη γη. Μέχρι στιγμής στη δημοσιότητα έχουν έρθει περίπου 1.100 υποθέσεις απάτης που έχουν εντοπιστεί από ένα σύνολο 12.259 δικαιούχων οι οποίοι δήλωσαν βοσκοτόπια σε καλή γεωργική κατάσταση (σε όλη την Ελλάδα) το 2024, η έρευνα, όμως, συνεχίζεται. Η πρόβλεψη της τροποποίησης της προγενέστερης ΚΥΑ το 2021 (ΚΥΑ 1217/264725 – ΦΕΚ Β΄ 4584/5-10-2021) ότι οι ιδιωτικές εκτάσεις που δηλώθηκαν κατά το χρόνο απόκτησης των δικαιωμάτων βοσκότοπου εξαιρούνται από την κατ’ έτος απαίτηση κατανομής δημόσιου βοσκοτόπου, παρότι νοθεύτηκε με την επόμενη τροποποίηση του 2022 (ΚΥΑ 1485/391112 – ΦΕΚ Β΄ 6647/22-12-2022), έπρεπε να παραμείνει χωρίς εξαιρέσεις, αλλά δυστυχώς στο άρθρο 6, παρ. 16 της νέας ΚΥΑ εξαλείφθηκε αναιτιολόγητα και αυτή η ασφαλιστική δικλείδα…
Στο άρθρο 7 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) για τη διαδικασία κατανομής των επιλέξιμων βοσκοτόπων δεν υπάρχει καμία αναφορά στις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 19 του ν. 4351/2015 (ΦΕΚ Α΄ 164) και της υπ΄ αρ. 915/69142/18 (ΦΕΚ 1812 Β/21-05-2018) ΥΑ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Οι διατάξεις, όμως αυτού του άρθρου αυτού του νόμου είναι αυτές που εξουσιοδοτούν την έκδοση της νέας ΚΥΑ και είναι υπέρτερες της διαδικασίας του άρθρου 7. Συνεπώς, όσο ισχύει αυτή η νομική διάταξη παραμένει και η υποχρέωση να πραγματοποιηθεί (α) η αποστολή (μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής) από τον ΟΠΕΚΕΠΕ των καταστάσεων με την κατανομή των βοσκοτόπων ανά κτηνοτρόφο στην κάθε Περιφερειακή Ενότητα, (β) η ανάρτηση – δημοσίευση της κατανομής βοσκοτόπων στην Περιφερειακή Ενότητα, (γ) η υποβολή και η εξέταση ενστάσεων των ενδιαφερόμενων κτηνοτρόφων για την τροποποίησή της από την αρμόδια Τριμελή Επιτροπή. Προφανώς, αυτή η διαδικασία διαφάνειας και ελέγχου στην κατανομή των βοσκοτόπων δεν αρέσει στην Κυβέρνηση, καθώς την έχει καταργήσει ήδη στην πράξη, κατά παράβαση των κείμενων διατάξεων, από το 2022…
Στο άρθρο 9, παρ. 7 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) διατηρούνται οι εξοντωτικές ρυθμίσεις της τροποποίησης της αρχικής ΚΥΑ το 2021 (ΚΥΑ 1217/264725 – ΦΕΚ Β΄ 4584/5-10-2021), με τις οποίες θεσπίστηκαν αυστηρές ποινές στην κατανομή των βοσκοτόπων του επόμενου έτους στην περίπτωση καταμέτρησης μειωμένου ζωικού κεφαλαίου σε επιτόπιο έλεγχο του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. Αυτή η διάταξη είναι εσφαλμένη γιατί σε ένα ποίμνιο δεν διατηρείται σταθερός ο αριθμός των αιγοπροβάτων καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ για την ενεργοποίηση των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων απαιτείται μόνο η ελάχιστη πυκνότητα βόσκησης των 0,7 ΜΜΖ / εκτάριο βοσκότοπου. Είναι και άδικη γιατί δημιουργείται άνιση μεταχείριση μεταξύ όσων ελέγχονται επιτοπίως και όσων δεν ελέγχονται (ιδίως στην Κρήτη).
Αυτή η καταγραφή των προβληματικών σημείων της νέας ΚΥΑ 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) γίνεται για την ανάδειξη της αλήθειας με μόνο σκοπό την έγκαιρη τροποποίηση – διόρθωση της νέας ΚΥΑ πριν την εφαρμογή της, ώστε να αποδοθεί η δικαιοσύνη στην οικονομική ενίσχυση των Ελλήνων κτηνοτρόφων που τόσο έχει πληγεί κατά την τελευταία εξαετία, όπως αποδείχθηκε ήδη στην από 15-10-2025 ανοιχτή μου επιστολή προς τον Πρωθυπουργό. Για να αποκατασταθεί το κράτος δικαίου στους κτηνοτρόφους της Ελλάδας δεν αρκεί να αγορασθούν και να τοποθετηθούν στα εκτρεφόμενα ζώα οι στομαχικοί βόλοι με το ηλεκτρονικό κύκλωμα, όπως προαναγγέλθηκε για το 2026, αλλά θα πρέπει να διενεργηθεί μετά την τοποθέτηση των βόλων ένας καθολικός επιτόπιος έλεγχος των αιγοπροβάτων σε όλη την Ελλάδα (ιδίως στην Κρήτη) και στη συνέχεια να κατανεμηθούν τα βοσκοτόπια με τα πραγματικά στοιχεία του ζωικού κεφαλαίου, αλλά και να επαναϋπολογισθούν εξ αρχής ο αριθμός και η αξία των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων, ώστε να μη μεταφέρονται στο χρόνο οι αμαρτίες του παρελθόντος. Απώτερος στόχος, για να λήξει αυτή η θλιβερή περίοδος για τη χώρα μας, είναι η υλοποίηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης που θα τερματίσουν την εικονική κατανομή των βοσκοτόπων στην Ελλάδα.
Θεσσαλονίκη, 30-11-2025
Αθανάσιος Σ. Σαρόπουλος
Δρ. Γεωπόνος – Θεολόγος
Πρόεδρος της Δ.Ε. του Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.)
Αν. Προϊστάμενος της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας και Αλιείας Μ.Ε. Θεσσαλονίκης
Γιώργος Κοντονής
Πηγή: www.agronews.gr
