Η γεωργία ακριβείας έχει γίνει πολύ δηµοφιλής στην Ελλάδα, υπάρχει δε έξαρση του θέµατος και διεθνώς. Πιο συγκεκριµένα, µια πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ εκτιµά ότι η παγκόσµια αγορά της γεωργίας ακριβείας αναµένεται να φτάσει στα 10 δις δολάρια µέχρι το 2024 (Research Report, 2018).
Ωστόσο, η Ελλάδα δεν υπάρχει στον παγκόσµιο χάρτη γεωργίας ακριβείας, αλλά χώρες, όπως Ινδία, Κίνα, Πακιστάν, Αίγυπτος, Ισπανία, Γερµανία Γαλλία, Μεξικό, Αργεντινή, Βραζιλία, ΗΠΑ, Καναδάς και άλλες. Ας δούµε, όµως, πρώτα τι σηµαίνει γεωργία ακριβείας ή επιχειρησιακή γεωργία, πως προσδιορίζεται, ποια τα χαρακτηριστικά και οι τρόποι εφαρµογής της, καθώς και η εφικτότητα και οι προϋποθέσεις υλοποίησης στην Ελλάδα.
Ορισµός-έννοιες
Γεωργία ακριβείας ή επιχειρησιακή γεωργία µπορεί να θεωρηθεί η στρατηγική διαχείρισης που χρησιµοποιεί τεχνολογίες που παρέχουν πληροφορίες από πολλαπλές πηγές σε επίπεδο παραγωγού-αγροκτήµατος για να παράγουν δεδοµένα και αφορούν στις αποφάσεις που είναι συνδεδεµένες µε την παραγωγή σε συνδυασµό µε την αύξηση του εισοδήµατος του. Στην Ελλάδα χρησιµοποιείται τελευταία και ο όρος «ευφυής γεωργία», ωστόσο δεν θεωρείται δόκιµος.
Ως γεωργία ακριβείας µπορεί, λοιπόν, να οριστεί: «η χρήση πληροφορίας και τεχνολογίας πληροφοριών για την υλοποίηση αποφάσεων διαχείρισης στην κατάλληλη κλίµακα» (Holden, 1999). Στον ορισµό αυτό, ως πληροφορία θεωρείται κάθε γεγονός ή δεδοµένα, που περιγράφουν το αγρόκτηµα (έδαφος, κλίσεις, στράγγιση, σοδειά κλπ), ως τεχνολογία πληροφοριών θεωρούνται τα εργαλεία, που χρησιµοποιούνται για τη διαχείριση της πληροφορίας (υπολογιστές, λογισµικό, αισθητήρες, αυτοµατοποιηµένος έλεγχος συστηµάτων), και κλίµακα είναι η φυσική έκταση της γης, στην οποία εφαρµόζεται η διαχείριση (αγρόκτηµα, πεδίο, φυτό κλπ).
Οι στόχοι της γεωργίας ακριβείας καθορίζονται ως: (1) βέλτιστη αποδοτικότητα παραγωγής, (2) οικονοµική αποδοτικότητα, (3) Εελαχιστοποίηση του ρίσκου, και (4) βελτίωση της ποιότητας παραγωγής µε περιορισµό της ρύπανσης εδάφους και υπογείων υδάτων, καθώς και των επιπτώσεων στο ευρύτερο περιβάλλον. Η γεωργία ακριβείας βασίζεται σε τρεις πυλώνες: (1) τη συγκέντρωση δεδοµένων σε κατάλληλη κλίµακα και συχνότητα, (2) την ερµηνεία και την ανάλυση των δεδοµένων, και (3) την εφαρµογή της διαχειριστικής λύσης σε κατάλληλη κλίµακα και χρόνο.
Στοιχεία-χαρακτηριστικά
Ως στοιχεία και χαρακτηριστικά της γεωργίας ακριβείας θεωρούνται (WMO, 2003): Επιλογή καλλιέργειας: η επιλογή είναι η ίδια µε τη συµβατική γεωργία σε µια περιοχή, έχει δε εφαρµοστεί η γεωργία ακριβείας σε ένα εύρος καλλιεργειών, όπως δηµητριακά, βαµβάκι, καλαµπόκι, τσάϊ, ζαχαρότευτλα, δενδρώδεις καλλιέργειες, λαχανικά και άλλα στις πέντε ηπείρους.
Προετοιµασία εδάφους: το όργωµα διαφέρει λίγο από τις συµβατικές πρακτικές, µε τη δυνατότητα µεταβλητού οργώµατος. Σπορά: Είναι δυνατός ο µεταβλητός τρόπος σποράς για την αξιοποίηση των γόνιµων τµηµάτων ενός αγρού. ∆ιαχείριση: Υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία της διαχείρισης ακριβείας, ο µεταβλητός ρυθµός λίπανσης και η στοχευµένη εφαρµογή αγροχηµικών. Συγκοµιδή: Ίσως το πιο ευρέως γνωστό στοιχείο της γεωργίας ακριβείας είναι η έννοια του χάρτη σοδειάς. Πρόκειται για χάρτη παραλλαγής (µεταβολής) σοδειάς κατά µήκος του αγρού, που παράγεται κατά τη συγκοµιδή. Πιστεύεται ότι συµβάλλει στο µεταβλητό ρυθµό διαχείρισης της επόµενης χρονιάς.
Κλιµατικές απαιτήσεις και περιορισµοί
Ακριβής, τοπική πρόγνωση καιρού που µπορεί να στοχεύσει σε ειδικές απαιτήσεις του χρήστη (αγρότη). Υπάρχουν δύο ειδικά θέµατα: άρδευση και διαχείριση εχθρών-ασθενειών καλλιεργειών. Μετεωρολογικές απαιτήσεις και περιορισµοί: Η µετεωρολογική επίπτωση στη γεωργία ακριβείας είναι πολύ σηµαντική. Εξετάζεται και αξιοποιείται ο ρόλος των βασικών µετεωρολογικών παραµέτρων, όπως ακτινοβολία, υετός, θερµοκρασία (ηµερόβαθµοι), υγρασία, άνεµος.
Απαιτήσεις και καταλληλότητα εδαφών: Υπάρχει µόνον ένας ειδικός περιορισµός καταλληλότητας εδάφους στη γεωργία ακριβείας και είναι ο τύπος της χωρικής µεταβλητότητας (µοντέλο). Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και ρίσκο: Ένα από τα πιο σηµαντικά περιβαλλοντικά ρίσκα για τον αγρότη-παραγωγό είναι τα ακραία καιρικά φαινόµενα, όπως πληµµύρες, ξηρασία, χαλάζι, καταιγίδες, παγετός, καύσωνας, πυρκαγιές, ερηµοποίηση. Η πρόγνωση και παρακολούθηση φυσικών κινδύνων βοηθούν σηµαντικά και θεωρούνται πλέον συστατικά της γεωργίας ακριβείας.
Εφαρµογή
Η γεωργία ακριβείας θεωρείται περισσότερο µία ακολουθία από τεχνολογίες παρά µια ενιαία τεχνολογία. Όλα τα παραπάνω διαφορετικά χαρακτηριστικά χρησιµοποιούν τα ποικίλα στοιχεία αυτής της ακολουθίας και έχουν κοινό χαρακτηριστικό γνώρισµα την αύξηση της ροής των πληροφοριών στη γεωργία, που µπορεί να µειώσει την αβεβαιότητα των παραγωγών στη λήψη αποφάσεων. Η γεωργία ακριβείας λειτουργεί σαν ένας κύκλος: Ο αγρότης αρχίζει να συλλέγει δεδοµένα, συνήθως µε τη µορφή χάρτη σοδειάς και πιθανόν πιο λεπτοµερή δεδοµένα εδάφους και περιβάλλοντος.
Στη συνέχεια αυτά ερµηνεύονται για να δηµιουργηθούν χάρτες εφαρµογών για διαχείριση του σταδίου παραγωγής και το αποτέλεσµα ποσοτικοποιείται στο χάρτη σοδειάς της επόµενης χρονιάς. Το σκεπτικό είναι ότι όσο περισσότερα στοιχεία συλλέγονται, τόσο καλύτερες αποφάσεις µπορεί να ληφθούν για τη διαχείριση του αγροκτήµατος.
Η εισαγωγή των νέων τεχνικών, όπως δορυφορικά δεδοµένα υψηλή ανάλυσης, συστήµατα GPS, αισθητήρες πεδίου υγρασίας, θερµοκρασίας, αζώτου κλπ επιτρέπουν τη συλλογή ενός πρωτοφανούς αριθµού πληροφοριών για το έδαφος, την καλλιέργεια, τα παράσιτα και την παρακολούθηση του καιρού.
Οι διαχρονικοί χάρτες που δηµιουργούνται από τα δεδοµένα µπορούν να χρησιµοποιηθούν κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου στο αγροτεµάχιο για να γίνουν πιο ακριβείς και έγκαιρες οι ανάγκες των εισροών, π.χ. σε νερό, λιπάσµατα, ενέργεια, µε στόχο τη µείωση της κατανάλωσης για βέλτιστη παραγωγή.
Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν στο σύγχρονο καλλιεργητή να λάβει λεπτοµερείς πληροφορίες, που επιτρέπουν την αποτελεσµατική διαχείριση για µεγαλύτερη κλίµακα από αυτή του αγροτεµαχίου. Ένα σηµαντικό χαρακτηριστικό γνώρισµα της σηµερινής γεωργίας ακριβείας είναι ότι επιτρέπει στους παραγωγούς να διαχειριστούν την προηγούµενη µη διαχειριζόµενη µεταβλητότητα τόσο καλά όσο τη µεταβλητότητα που προκύπτει από το αυξανόµενο µέγεθος των αγροτεµαχίων.
Εφικτότητα-προϋποθέσεις
Μια βασική προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρµογή της γεωργίας ακριβείας είναι η ύπαρξη παραλλακτικότητας στα αγροτεµάχια. ∆ηλαδή, η ύπαρξη χωρικής διαφοροποίησης των χαρακτηριστικών και παραµέτρων της καλλιέργειας µέσα στο ίδιο το χωράφι, κάτι που συµβαίνει συνήθως στην Ελλάδα, ωστόσο είναι γνωστόν ότι η έκταση των αγροτεµαχίων και γενικά της αγροτικής γης δεν είναι σχετικά µεγάλη.
Στην Ελλάδα υλοποιούνται εφαρµογές της γεωργίας ακριβείας τα τελευταία δεκαπέντε περίπου χρόνια κυρίως από Πανεπιστηµιακά Ιδρύµατα. Τα αποτελέσµατα δείχνουν µείωση της κατανάλωσης αρδευτικού νερού 30-50% κατά µέσον όρο σε βαµβάκι, καλαµπόκι, σιτηρά, ελιές και άλλες καλλιέργειες, που θεωρείται διεθνώς ότι µπορεί να εφαρµοστεί πλέον σε επιχειρησιακή βάση. Επίσης, έχει επιτευχθεί µείωση της κατανάλωσης λιπασµάτων µε χρήση συστήµατος µεταβλητής λίπανσης κατά 30-40% σε βαµβάκι, καλαµπόκι (βλέπε Εικόνα) και ταυτόχρονη αύξηση παραγωγής κατά µέσον όρο 10%, που βρίσκεται ακόµα σε ερευνητικό στάδιο διεθνώς. Τα αποτελέσµατα αυτά τεκµηριώνονται µε δηµοσιεύσεις σε Επιστηµονικά Περιοδικά και Πρακτικά Συνεδρίων.
Ωστόσο, λόγω της έξαρσης του θέµατος τελευταία, έχουν εµφανιστεί στην Ελλάδα ιδιωτικές κυρίως εταιρείες, που επικαλούνται εξειδίκευση σε θέµατα γεωργίας ακριβείας χωρίς την απαραίτητη τεκµηρίωση. Πρόκειται για εταιρείες κυρίως πληροφορικής, που δε γνωρίζουν τα θέµατα της γεωργίας και συνήθως δεν κρίνουν σκόπιµο να συνεργαστούν µε ειδικούς στο χώρο της γεωργίας. Καλόν είναι, λοιπόν, οι αγρότες να ζητούν τεκµηρίωση της επικαλούµενης γνώσης και των αποτελεσµάτων, καθόσον αντί η γεωργία ακριβείας να συµβάλει στη µείωση του κόστους παραγωγής, να οδηγήσει σε γεωργία ακρίβειας για τους αγρότες.
Πηγή: agronews.gr
