Με το δεξί στον ελληνικό χάρτη μπήκαν τρεις από τις 11 μοντέρνες καλλιέργειες ΚΑΠ.
Στον τρίτο χρόνο εφαρµογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής φαίνεται πως αρχίζει να ξεχωρίζει η ήρα από το στάρι όσον αφορά τις λεγόµενες «καινοτόµες/µοντέρνες» καλλιέργειες, οι οποίες υπολογιζόταν να λάβουν ειδικό πριµ 60 ευρώ το στρέµµα για κάθε Έτος Καλλιέργειας. Εκ του συνόλου των 11 αρχικών επιλογών το 2023, ουσιαστικά µόνο οι πέντε κίνησαν πραγµατικά το ενδιαφέρον της εγχώριας αγοράς κατά το Έτος Καλλιέργειας 2024, ενώ από φέτος το αγρωστώδες Τεφ ίσως φύγει από το προσκήνιο.
Στα µέσα λοιπόν της τρέχουσας προγραµµατικής περιόδου, εκ του συνόλου των έντεκα αρχικών επιλογών (Κινόα, Χία, Τεφ, Μαύρο Σινάπι, Νιγκέλα, Καµελίνα, Μουκούνα, Σιταροκρίθαρο, Γλυκοπατάτα, Τσουκνίδα για ίνα και Λινάρι για λάδι ή και ίνα), µόνο οι καλλιέργειες Κινόας, Σιταροκρίθαρου (Tritordeum) και Καµελίνας φαίνεται να «περπατάνε» στην ελληνική πραγµατικότητα. Η γλυκοπατάτα αποτελεί επίσης διακριτή περίπτωση.
Αυτό σηµαίνει πως οι τρεις αυτές καλλιέργειες υποστηρίζονται κανονικά από εταιρίες τόσο σε σπόρο, όσο και σε υλικοτεχνική υποστήριξη, πάντα στο πλαίσιο συµβολαιακής προσέγγισης ώστε να µπορούν να µπει κόσµος στη καλλιέργεια, να βγάλει ποιοτικά και ποσοτικά καλή σοδειά και στο τέλος να περιµένει αγοραστής να πληρώσει σε επίπεδο τιµής που να εξασφαλίζει συνέχιση του εγχειρήµατος κατά την επόµενη χρονιά.
Σηµαντικό δέλεαρ για να δοκιµάσει κόσµος τις καλλιέργειες αυτές αποτελεί το ειδικό πριµ της ΚΑΠ, που ονοµαστικά έπαιζε στα 60,6 ευρώ το στρέµµα. Βέβαια, στην πράξη τόσο το 2023 όσο και το 2024 πληρώθηκε στα 35 και 27 ευρώ το στρέµµα αντίστοιχα. Φέτος, οι συνθήκες διαµορφώνουν το πριµ σε ατόφια 60,6 ευρώ το στρέµµα (βλ. σελ 4). Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία της Επιτροπής Παρακολούθησης της ΚΑΠ για το 2023, το ειδικό πριµ πληρώθηκε για 2.500 στρέµµατα.
Αρέσουν Κινόα, Καμελίνα και Tritordeum
Ας τα πάρουµε ένα προς ένα. Η καλλιέργεια σιταροκρίθαρου (Tritordeum) αποτελεί ελπιδοφόρα «πατέντα». Πρόκειται για ένα δηµητριακό διασταύρωση σκληρού σίτου και αγριοκρίθαρου που προσφέρεται τόσο για καρπό προς άλεση όσο και για παραγωγή βύνης. Μάλιστα, η καλλλιέργεια έχει δείξει ιδιαίτερα καλές επιδόσεις στο κοµµάτι της βυνοποίησης. Τον σπόρο προµηθεύει στην Ελλάδα η Alfa Seeds. Το σιταροκρίθαρο ξεκίνησε από πειραµατικούς αγρούς το 2017 και µπήκε το 2022 σε 480 στρέµµατα, µε τετραπλασιασµό των εκτάσεων κατά το 2023. Βάσει σχεδιασµού, η µισή σοδειά εξάγεται και η άλλη µισή αξιοποιείται εγχωρίως για αρτοποίηση και βυνοποίηση.
Όσον αφορά την κινόα, οι χαµηλές εισροές, σε συνδυασµό µε τις κλειστές τιµές των 50 λεπτών το κιλό για την συµβατική καλλιέργεια και των 80 λεπτών για βιολογική παραγωγή, την έχουν καταστήσει το νέο «talk of the town» στις τάξεις όσων αγροτών ψάχνουν εναλλακτικές λύσεις, ειδικά σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα. Πίσω από εγχείρηµα που ξεδιπλώνεται µε τη µέθοδο της συµβολαιακής γεωργίας, είναι οι εταιρείες Βιολάρ ΑΕ και Μάρκου ΑΒΕΕ, µε µεγάλη παράδοση στον πρωτογενή τοµέα, οι οποίες προσφέρουν κλειστές συµβάσεις στους παραγωγούς, αναλαµβάνοντας να απορροφήσουν το σύνολο της παραγωγής µε προκαθορισµένη τιµή και στη συνέχεια αφού την επεξεργαστούν και τη συσκευάσουν, την εξάγουν σε απαιτητικές αγορές στη ∆υτική και Κεντρική Ευρώπη.
Η περίπτωση της Καµελίνας ξεχωρίζει επίσης θετικά. Μετά από µια πενταετία πειραµατισµών, η ενεργειακή καλλιέργεια έχει µπει δυνατά ως εναλλακτική στη Βόρεια Ελλάδα, κερδίζοντας στρέµµατα και τη…συµπάθεια όσων τη δοκιµάζουν. Η καλλιέργεια γίνεται φυσικά συµβολαιακά, τα έξοδα της υπολογίζονται κάτω των 70 ευρώ το στρέµµα που είναι σχεδόν ονοµαστικά το ειδικό πριµ, ενώ τα υπολείµµατα της εκθλιψης αποτελούν άριστη πηγή πρωτείνης και µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως ζωοτροφή. Μπορεί επίσης να συνδυαστεί ηµερολογιακά µε καλαµπόκι µικρού κύκλου και ηλίανθο. Υπολογίζεται πως το 2025 έχουν µπει πάνω από 2.000 στρέµµατα ανά την επικράτεια
Χωρίς δεσµεύσεις η δοκιµή
Το ειδικό πριµ δεν καταβάλλεται κάθε χρόνο µέχρι το τέλος της προγραµµατικής περιόδου (2027), αλλά πρόκειται για µονοετή δέσµευση στήριξης, η οποία προκύπτει από
τη δήλωση καλλιέργειας ΟΣ∆Ε της περασµένης χρονιάς. Αυτό σηµαίνει πως κάποιος που έχει µερικά στρέµµατα να «κάθονται» θα µπορούσε να δοκιµάσει κάποια µοντέρνα καλλιέργεια όπως το Σιταροκρίθαρο (Tritordeum) για να πάρει τα εγγυηµένα για 60,6 ευρώ, χωρίς τη δέσµευση να συνεχίσει και την επόµενη σεζόν.
Ερωτηματικό η γλυκοπατάτα
Όσον αφορά την γλυκοπατάτα, δεν θα την έλεγε κανείς και τόσο «καινοτόµα» επιλογή, αφού έχει ριζώσει στις καλλιεργητικές συνήθειες της ∆υτικής Ελλάδας και της Πελοποννήσου εδώ και δεκαετίες. Πρόκειται για µια καλλιέργεια υψηλού ρίσκου αλλά και ανταµοιβής, η οποία απαιτεί ανεµπόδιστη πρόσβαση σε αρδευτικό νερό, ολοκληρωµένο πρόγραµµα θρέψης και ιδιαίτερες κλιµατικές συνθήκες ώστε να αποδώσει. Ανά την επικράτεια η καλλιέργεια έχει φανατικούς πιστούς αλλά και αρκετούς που δεν την αναπολούν µε ιδιαίτερη θέρµη, καθώς σε περίπτωση αποτυχίας καλλιέργειας, η ζηµιά ανέρχεται συνήθως σε πολλές εκατοντάδες ευρώ το στρέµµα. Το πριµ των 60,6 ευρώ το στρέµµα αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό σε σύγκριση µε το µέσο κόστος καλλιέργειας, το οποίο ίσως και να ξεπερνά τα 1.500 ευρώ το στρέµµα.
∆εν τραβάει η καλλιέργεια Τεφ
Η πράξη έδειξε πως η καλλιέργεια Τεφ δεν τραβάει στα ελληνικά δεδοµένα. Σύµφωνα µε τα όσα εξηγεί στην Agrenda ο Άλεξ Ρίµµερ, πρόεδρος της εταιρίας σπόρων Glarpro που φέρνει τον σπόρο, παρά τις πολλές προσπάθειες τόσο του ιδίου όσο και συνεργατών καταστηµάτων στη Λάρισα, ο κόσµος δεν κατάφερε να εξοικειωθεί µε το µικρό µέγεθος κόκκου και τις ιδιαιτερότητες της καλλιέργειας. Αυτό είχε ως συνέπεια να µην µαζεύονται οικονοµικά κιλά και να παρατηρούνται αποτυχίες καλλιέργειας. Απ’ την άλλη, παρατηρήθηκε και το φαινόµενο να παίρνει κάποιος τον σπόρο, να τον ρίχνει απλά και µόνο για την επιδότηση, δίχως να ενδιαφέρεται να βγάλει στην ουσία προϊόν και µετά να…εξαφανίζεται χωρίς να τον πληρώσει. Καθώς κατά τα δύο πρώτα έτη της τρέχουσας ΚΑΠ το πριµ που πληρώθηκε κόπηκε στο µισό, πολλοί αποφάσισαν να µην ξανασχοληθούν, βάζοντας στον πάγο το όλο εγχείρηµα, που ωστόσο είχε προοπτικές.
Γιάννης Ρούπας
Πηγή: www.agronews.gr
